12. tbl. 104. árg. 2018
Umræða og fréttir
Bréf til blaðsins: Ný íslensk beinbrotarannsókn Hjartaverndar undirstrikar mikilvægi verklags Landspítala að „grípa brotin“
Nýlega var í Læknablaðinu vakin athygli á að nýta mætti betur árangursríka meðferð gegn beinbrotum hérlendis, sérstaklega meðal þeirra sem eru í aukinni áhættu næstu 10 árin.1 Fyrri rannsóknir hafa sýnt fram á að brotaáhætta tvöfaldast eftir fyrsta beinbrot aldraðra og er mest fyrsta árið.2 Þetta áhættuhlutfall, tvöföldun, hefur verið notað í alþjóðlegum áhættureikniforritum, til dæmis í FRAX.3
Mynd 1. Áhættuhlutfall á fjórum helstu
beinþynningarbrotunum meðal kvenna
við 70 ára aldur næstu 10 árin, eftir
tegundum fyrra brots. Samanborið við
hópinn sem ekki hafði sögu um fyrra brot.
Myndin er birt með góðfúslegu leyfi Springer
Science and Business Media.
Í þessu sambandi viljum við vekja athygli á nýrri vísindagrein „Characteristics of recurrent fractures“ sem birtist í Osteoporis International 2018 og var unnin upp úr stórum gagnagrunni Hjartaverndar, sem undirstrikar þetta enn frekar.4 Hjartaverndarhópurinn hefur þann kost að vera stærri og ná yfir lengra tímabil en flestar aðrar hóprannsóknir. Niðurstöður ofangreindrar rannsóknar benda til þess að beinbrotaáhætta hafi hingað til verið vanmetin verulega í kjölfar fjögurra þekktustu beinþynningarbrotanna: mjaðmarbrota, hryggsúlubrota, upphandleggsbrota og framhandleggsbrota. Í Hjartaverndarrannsókninni (alls 18.872 karlar og konur) var brotasaga allra karla og kvenna sem hlutu eitthvert -áðurnefndra fjögurra brota könnuð næstu 10 árin. Samanburður var síðan gerður við þann hóp sem ekki hafði slíka brotasögu. Að meðaltali hlutu 28-38% hópsins eitthvert slíkt brot aftur á næstu 10 árum. Mynd 1 úr birtri grein frá Hjartavernd í Osteoporosis International sýnir áhættuhlutfall kvenna næstu 10 árin við 70 ára aldur samanborið við þann hóp sem ekki hafði fyrir slíka brotasögu. Meðaláhættan var mest áberandi fyrsta árið eftir brot en var verulega mismunandi eftir því hvert fyrsta brotið var. Hæst var meðaláhættan 6,6 eftir hryggsúlubrot, 5,6 eftir upphandleggsbrot, 4,6 eftir mjaðmarbrot og minnst var hún eftir framhandleggsbrot 3,3. -Meðaláhættuhlutfallið var svipað meðal karla og kvenna. Niðurstöðurnar benda til þess að brotaáhættan sé því verulega meiri á fyrsta árinu eftir brot heldur en hún hefur áður verið talin. Almennt hefur brota-áhættan aðeins verið álitin tvöfaldast.
Þessar niðurstöður Hjartaverndar undirstrika mikilvægi inngrips sem allra fyrst eftir eitthvert slíkt beinbrot meðal aldraðra og styrkja því mjög hugmyndafræðina að baki „Fracture Liaison Service“ sem tekin hefur verið upp á Landspítala undir heitinu „Gríptu brotin“. Áður birtar niðurstöður Hjartaverndar hafa sýnt fram á að um 40% allra beinbrota séu seinni brot5 og því til mikils að vinna með því að „grípa brotin“.
Heimildir
|
||||||||||||||||||||||