Umræða og fréttir

Á undanförnum árum  hefur starfandi læknum á Íslandi fækkað um 12%. Í vissum sérgreinum blasir við neyðarástand vegna þess að reyndir sérfræðilæknar hafa verið settir skilyrðislaust á eftirlaun þó svo að þeir séu ennþá í fullu fjöri og geti lagt mikið til sinna sérgreina. Á sama tíma eru verkefni að aukast og sífellt  eru gerðar meiri kröfur um frítíma. Ungir sérfræðilæknar leita nú síður til landsins vegna betri launa og vinnuaðstæðna erlendis.

Það er vel þekkt að fólk er misjafnlega vel á sig komið á ýmsum aldursskeiðum og dæmi eru um að fólk haldi fullu starfsþreki og andlegri getu langt fram yfir hefðbundinn eftirlaunaaldur. Meðalaldur þjóðarinnar hefur verið að hækka og mikilvæg þekking um orsakir andlegrar og líkamlegrar hrörnunar er nú orðin mörgum kunn, ekki síst læknum. Fólk tekur mið af þessu í lífsvenjum sínum, stundar útivist og hreyfingu, borðar hollan mat og forðast reykingar og óheilbrigt líferni. Framfarir í læknisfræði eru tvímælalaust lykilatriði í þessarri þróun með aukinni áherslu á forvarnir og batnandi árangri meðferðar.

Þess vegna er það orðin áleitin spurning hvers vegna ekki hefur orðið breyting á viðhorfinu til eftirlaunaaldurs. Eldra fólk hefur mikla starfsreynslu og yfirsýn og getur þess vegna sinnt ábyrgðarmiklum störfum og leiðbeint yngra fólki. Ekki er hægt að ætlast til þess að eldri læknar standi vaktir eða vinni í framlínunni, en þeir geta lagt sitt af mörkum í starfsemi heilbrigðiskerfisins og verið yngra fólki góð fyrirmynd.

Það er sérlega óskynsamlegt við núverandi aðstæður að halda óbreyttri stefnu og setja alla lækna skilyrðislaust á eftirlaun við tiltekinn aldur. Betra væri að taka upp sveigjanlegt kerfi og einstaklingsbundna  nálgun. Það mætti gera með virku símenntunarkerfi og reglulegu hæfnismati sem væri leiðbeinandi eða gæti skorið úr um hæfni manna. Slíkt kerfi mætti ná til allra lækna, ekki aðeins þeirra eldri. Þannig reglur eru til staðar í löndum þar sem læknisfræðin stendur með miklum blóma svo sem í Bretlandi, Bandaríkjunum, Danmörku og Þýskalandi. Íslensk stjórnvöld ættu að íhuga þetta mál vandlega og breyta þessu kerfi sem fyrst.