Umræða fréttir
Aðalfundur LÍ að Hólum 22.-23. ágúst. Unglæknar endurheimtir í friði og ró - Veðurblíðan var í aðalhlutverki og ríkti bæði innandyra og utan
Skagafjörður skein við sólu meðan aðalfundur Læknafélags Íslands stóð yfir að Hólum í Hjaltadal. Starfshópar lágu úti á túni við störf sín og það var með naumindum að hægt væri að draga menn inn úr sólinni til að sinna fundarstörfum. Kannski var það þess vegna sem þau gengu fljótt og vel fyrir sig og almennur friður og eindrægni einkenndi aðalfundinn. Eða var það kannski bleikjan sem fram var borin?
Fundurinn fór fram samkvæmt settum reglum og hófst laust upp úr hádegi föstudaginn 22. ágúst með ávarpi Sigurbjörns Sveinssonar formanns. Þar ræddi hann nokkuð um skattamál og afkomu lækna og fagnaði því að stjórnvöld skuli vilja ýta undir frjálsan atvinnurekstur og örva framtak einstaklinganna til að sjá sér farborða. Einnig drap hann á þá umræðu sem verið hefur í gangi um lyfjakostnað og þá nýlundu að læknar séu kallaðir til ábyrgðar á því að hann þenjist út. Auglýsti hann eftir faglegri og málefnalegri umræðu um þennan sem og aðra þætti heilbrigðismála sem læknar væru fúsir til að taka þátt í.
Að loknu ávarpi formanns steig Jón Kristjánsson heilbrigðisráðherra í pontu. Hann fagnaði því að fá tækifæri til að ávarpa lækna, ekki síst svo nærri æskustöðvum sínum. Hann sagði frá því að þegar hann kom í ráðuneytið hefði maður gengið undir manns hönd að vara hann við læknum og þeirra vélabrögðum. Hann hefði hins vegar átt við þá afar ánægjulegt samstarf sem hann vildi gjarnan auka.
Ráðherra fór yfir sviðið eins og það blasir við honum úr ráðuneytinu og drap á þá þætti heilbrigðismála sem hæst ber um þessar mundir. Ekki sagði hann miklar fréttir en boðaði þó að á næstunni yrðu teknar ákvarðanir um sjálfstæðan rekstur heilsugæslulækna á grundvelli viljayfirlýsingar hans frá því í fyrrahaust. Einnig greindi hann frá því að nú væri unnið að smíði tveggja frumvarpa sem snerta lækna, annars vegar endurskoðun á lögum um heilbrigðisþjónustu og hins vegar frumvarp til laga um réttindi og skyldur heilbrigðisstétta.
Að ávarpi ráðherra loknu gafst fundarmönnum tækifæri til að varpa fram fyrirspurnum og var greinilegt að ýmislegt lá læknum á hjarta. Það var til dæmis spurt hvort boðuð endurskoðun á lögum um heilbrigðisþjónustu þýddi að læknalögin féllu úr gildi og hvort læknar fengju að hafa hönd í bagga með þeirri endurskoðun. Ráðherra svaraði því til að frumvarpssmíðin færi fram í starfshópi en þegar hann lyki störfum yrði frumvarpið lagt fram til almennrar umfjöllunar.
Mest var þó spurt um þróun Landspítalans. Læknar auglýstu eftir stefnu varðandi hlutverk spítalans, hvaða starfsemi þar skuli fara fram, hvort ætlunin væri að efla rannsóknar- og kennsluhlutverk hans og síðast en ekki síst hvað liði þeirri fyrirætlan að sameina spítalann á einum stað. Ráðherra svaraði því til að nú væri nefnd á hans vegum að semja við Reykjavíkurborg um skipulagsmál við Hringbraut. Á hann von á skýrslu frá þeirri nefnd á næstu vikum en þá kemur að ákvarðanatöku um framtíðaruppbyggingu spítalans.
Blómlegur hagur
Þegar ráðherra hafði kvatt fundarmenn tóku við almenn aðalfundarstörf. Forsvarsmenn hinna ýmsu nefnda og ráða gáfu skýrslur um starfsemina og þar var flest með ágætum. Hagur félagsins er blómlegur þótt hagnaður sé eitthvað minni en árið 2001 og það sama má segja um Læknablaðið, Fræðslustofnun lækna og Orlofssjóð. Og það sem kannski er gleðilegast: Lífeyrissjóðurinn er að rétta úr kútnum eftir nokkur mögur ár eins og víðar á fjármálamörkuðum heimsins. Eignir hans jukust á árinu og ávöxtunin nam um 7 af hundraði sem telst víst gott á þessum síðustu og verstu tímum.
Arnór Víkingsson formaður Fræðslustofnunar greindi frá starfi vinnuhóps sem settur var á laggirnar í kjölfar umræðu um símenntun lækna sem varð á síðasta aðalfundi. Hópurinn er að semja tillögur að reglum um skráningu á símenntun lækna en hún er langt í frá einfalt mál. Mikill munur er á því hvernig staðið er að slíkri skráningu milli landa og eru í það minnsta þrjú meginkerfi í gangi í Evrópu, Bandaríkjunum og Kanada. Þarna þarf að finna einhvern meðalveg sem hentar íslenskum læknum og nýtist þeim jafnframt á erlendum vettvangi. Um þetta verður fjallað áfram í hópnum og vonandi gefst kostur á því að gera þessu brýna máli nánari skil hér í blaðinu á næstunni.
Ástríður Stefánsdóttir greindi frá umræðum í starfshópi sem fjallar um kynningar lækna á starfsemi sinni með rafrænum hætti. Þarna er verið að bregðast við þróun netsamskipta og þeim margvíslegu freistingum og gildrum sem þar eru lagðar fyrir siðprúða lækna. Leiðarljósið í þeirri umræðu er að lækningar séu hvorki verslun né viðskipti og því hljóti að gilda sérstakar reglur um það hvernig þær eru fram settar í netheimum. Um þetta verður áfram fjallað á vettvangi læknasamtakanna eins og um skráningu símenntunar en fundurinn ályktaði ekki um þessi mál.
Óbreytt stjórn
Ályktanir fundarins eru tíundaðar í lok þessarar samantektar en lagabreytingar voru í algeru lágmarki á þessum fundi. Þó ber að geta þeirra tíðinda að Félag ungra lækna var tekið aftur inn í Læknafélag Íslands eftir skamma fjarvist en ungir læknar gengu úr heildarsamtökunum vegna óánægju með kjarasamningana sem voru gerðir vorið 2002. Af þeim sökum þurfti að breyta ákvæðum um stjórnarkjör í lögum LÍ og birtist 9. greinin hér með áorðnum breytingum.
9. gr.
Skipan og kjör stjórnar
Stjórn félagsins skipa tíu menn, formaður, ritari, varaformaður, féhirðir og sex meðstjórnendur. Formenn Félags íslenskra heimilislækna, Sérfræðingafélags íslenskra lækna og Félags ungra lækna eru sjálfkjörnir meðstjórnendur. Þrír meðstjórnendur eru kosnir á aðalfundi úr hópi félagsmanna. Stjórnarmenn skulu vera frá a.m.k. tveimur aðildarfélögum.
Formaður, ritari, varaformaður og féhirðir skulu kosnir hver fyrir sig til tveggja ára í senn. Annað árið skal kjósa formann og féhirði, en hitt árið ritara og varaformann. Séu fleiri en tveir í framboði og falli atkvæði að jöfnu, skal kjósa aftur milli þeirra tveggja, sem flest atkvæði hlutu. Falli atkvæði aftur að jöfnu, eða hafi tveir verið í kjöri og atkvæði fallið að jöfnu, skal hlutkesti ráða. Þrír meðstjórnendur skulu kosnir til eins árs í senn. Verði atkvæði jöfn við kjör þeirra, skal hlutkesti ráða.
Ef atkvæði falla jöfn í atkvæðagreiðslu stjórnar skal atkvæði formanns ráða.
Kjósa skal tvo skoðunarmenn og einn til vara úr hópi félagsmanna til eins árs í senn.
Samkvæmt lögum félagsins áttu formaður, gjaldkeri og tveir meðstjórnendur að ganga úr stjórn. Þeir gáfu allir kost á sér til endurkjörs og er stjórnin því óbreytt en hún er þannig skipuð:
Sigurbjörn Sveinsson formaður
Jón Snædal varaformaður
Hulda Hjartardóttir ritari
Birna Jónsdóttir gjaldkeri
Ófeigur Þorgeirsson meðstjórnandi
Páll H. Möller meðstjórnandi
Sigurður E. Sigurðsson meðstjórnandi
Sigurður Björnsson meðstjórnandi
Þórir B. Kolbeinsson meðstjórnandi
Oddur Steinarsson meðstjórnandi.
Þrír þeir síðastnefndu eru formenn Sérfræðingafélags íslenskra lækna, Félags íslenskra heimilislækna og Félags ungra lækna.
Loks ber þess að geta að aðalfundurinn samþykkti að hækka félagsgjaldið um 10 af hundraði, eða úr 55.000 krónum á ári í 60.500 krónur.
Þarf nýja læknadeild?
Að vanda var boðið til málþings á laugardagsmorgninum. Þar voru tvö málefni til umræðu. Fyrst hélt Jesper Poulsen formaður Danska læknafélagsins afar fróðlegt erindi um öryggi sjúklinga í hinu hættulega heilbrigðiskerfi og verða því gerð betri skil í næsta blaði. Hitt umræðuefnið var Læknadeild Háskóla Íslands og samstarf hennar og lækna. Kveikjan að þeirri umræðu var stjórnarfundur LÍ að Hótel Rangá - Rangárfundurinn - þar sem þeirri hugmynd var varpað fram hvort tímabært væri að setja á laggirnar nýja læknadeild til þess að veita þeirri gömlu aðhald og skerpa undir kötlunum sem sumum finnst vera orðnir heldur kraftlitlir.
Frummælendur voru Stefán B. Sigurðsson núverandi forseti læknadeildar, Reynir Tómas Geirsson fyrrverandi deildarforseti sem reyndar flutti einnig fyrirlestur Kristjáns Erlendssonar varaforseta deildarinnar sem var forfallaður, Ófeigur Þorgeirsson stjórnarmaður í LÍ og Oddur Steinarsson formaður Félags ungra lækna.
Hafi einhver átt von á því að menn rykju saman í illindum hefur sá hinn sami orðið fyrir vonbrigðum. Umræðan var hin fróðlegasta og afar málefnaleg. Fulltrúar deildarinnar greindu frá því sem helst hefur verið á döfinni í læknadeild að undanförnu og bar þar hæst nýja aðferð við inntöku nemenda og breytta námskrá sem tekur gildi á næstu þremur árum. Stefán deildarforseti greindi einnig frá umræðum sem verið hafa innan veggja Háskóla Íslands um skipulagsmál, meðal annars um að sameina allar heilbrigðisdeildir í einn heilbrigðisskóla sem yrði hluti af Háskólanum en með aukið sjálfsforræði. Allt er þó enn óráðið í þeim efnum.
Fundarmenn og frummælendur úr röðum óbreyttra lækna gagnrýndu einkum að deildin væri stíf og þunglamaleg og að langan tíma tæki að koma breytingum í gegn þótt þær væru orðnar mjög aðkallandi úti í samfélaginu. Var því beint til deildarinnar hvort ekki væri hægt að tryggja örari mannaskipti í kennarastöðum, til dæmis með því að gefa mönnum kost á að helga sig rannsóknum. Fulltrúar læknadeildar svöruðu því til að þetta væri vissulega til umræðu en stjórnendur ættu erfitt um vik að hreyfa menn til vegna ákvæða um fastráðningu og jafnvel æviráðningar kennara.
Ljóst var af þessum umræðum að fullur vilji er til þess innan læknadeildar að fylgjast með breytingunum sem verða úti í samfélaginu og laga námið að því. Hins vegar mátti merkja á þeim að oft hamlaði regluveldi Háskólans því að hægt væri að ráðast í brýnar umbætur. Enginn gaf sig fram á fundinum sem kominn er að því að stofna nýja læknadeild og raunar virtust fundarmenn almennt sammála um að enginn grundvöllur væri fyrir henni. Hins vegar sagði Jón Snædal að hugmyndin væri góð, það sýndi umræðan sem hún hefði hrundið af stað. Það væri hins vegar ekkert keppikefli að framkvæma hana. En læknadeild þarf aðhald og það stæði engum nær en læknum að veita henni það. Og að sjálfsögðu lauk þessum umræðum með heitstrengingum um að tala meira saman í framtíðinni.
Fundurinn fór fram samkvæmt settum reglum og hófst laust upp úr hádegi föstudaginn 22. ágúst með ávarpi Sigurbjörns Sveinssonar formanns. Þar ræddi hann nokkuð um skattamál og afkomu lækna og fagnaði því að stjórnvöld skuli vilja ýta undir frjálsan atvinnurekstur og örva framtak einstaklinganna til að sjá sér farborða. Einnig drap hann á þá umræðu sem verið hefur í gangi um lyfjakostnað og þá nýlundu að læknar séu kallaðir til ábyrgðar á því að hann þenjist út. Auglýsti hann eftir faglegri og málefnalegri umræðu um þennan sem og aðra þætti heilbrigðismála sem læknar væru fúsir til að taka þátt í.
Að loknu ávarpi formanns steig Jón Kristjánsson heilbrigðisráðherra í pontu. Hann fagnaði því að fá tækifæri til að ávarpa lækna, ekki síst svo nærri æskustöðvum sínum. Hann sagði frá því að þegar hann kom í ráðuneytið hefði maður gengið undir manns hönd að vara hann við læknum og þeirra vélabrögðum. Hann hefði hins vegar átt við þá afar ánægjulegt samstarf sem hann vildi gjarnan auka.
Ráðherra fór yfir sviðið eins og það blasir við honum úr ráðuneytinu og drap á þá þætti heilbrigðismála sem hæst ber um þessar mundir. Ekki sagði hann miklar fréttir en boðaði þó að á næstunni yrðu teknar ákvarðanir um sjálfstæðan rekstur heilsugæslulækna á grundvelli viljayfirlýsingar hans frá því í fyrrahaust. Einnig greindi hann frá því að nú væri unnið að smíði tveggja frumvarpa sem snerta lækna, annars vegar endurskoðun á lögum um heilbrigðisþjónustu og hins vegar frumvarp til laga um réttindi og skyldur heilbrigðisstétta.
Að ávarpi ráðherra loknu gafst fundarmönnum tækifæri til að varpa fram fyrirspurnum og var greinilegt að ýmislegt lá læknum á hjarta. Það var til dæmis spurt hvort boðuð endurskoðun á lögum um heilbrigðisþjónustu þýddi að læknalögin féllu úr gildi og hvort læknar fengju að hafa hönd í bagga með þeirri endurskoðun. Ráðherra svaraði því til að frumvarpssmíðin færi fram í starfshópi en þegar hann lyki störfum yrði frumvarpið lagt fram til almennrar umfjöllunar.
Mest var þó spurt um þróun Landspítalans. Læknar auglýstu eftir stefnu varðandi hlutverk spítalans, hvaða starfsemi þar skuli fara fram, hvort ætlunin væri að efla rannsóknar- og kennsluhlutverk hans og síðast en ekki síst hvað liði þeirri fyrirætlan að sameina spítalann á einum stað. Ráðherra svaraði því til að nú væri nefnd á hans vegum að semja við Reykjavíkurborg um skipulagsmál við Hringbraut. Á hann von á skýrslu frá þeirri nefnd á næstu vikum en þá kemur að ákvarðanatöku um framtíðaruppbyggingu spítalans.
Blómlegur hagur
Þegar ráðherra hafði kvatt fundarmenn tóku við almenn aðalfundarstörf. Forsvarsmenn hinna ýmsu nefnda og ráða gáfu skýrslur um starfsemina og þar var flest með ágætum. Hagur félagsins er blómlegur þótt hagnaður sé eitthvað minni en árið 2001 og það sama má segja um Læknablaðið, Fræðslustofnun lækna og Orlofssjóð. Og það sem kannski er gleðilegast: Lífeyrissjóðurinn er að rétta úr kútnum eftir nokkur mögur ár eins og víðar á fjármálamörkuðum heimsins. Eignir hans jukust á árinu og ávöxtunin nam um 7 af hundraði sem telst víst gott á þessum síðustu og verstu tímum.Arnór Víkingsson formaður Fræðslustofnunar greindi frá starfi vinnuhóps sem settur var á laggirnar í kjölfar umræðu um símenntun lækna sem varð á síðasta aðalfundi. Hópurinn er að semja tillögur að reglum um skráningu á símenntun lækna en hún er langt í frá einfalt mál. Mikill munur er á því hvernig staðið er að slíkri skráningu milli landa og eru í það minnsta þrjú meginkerfi í gangi í Evrópu, Bandaríkjunum og Kanada. Þarna þarf að finna einhvern meðalveg sem hentar íslenskum læknum og nýtist þeim jafnframt á erlendum vettvangi. Um þetta verður fjallað áfram í hópnum og vonandi gefst kostur á því að gera þessu brýna máli nánari skil hér í blaðinu á næstunni.
Ástríður Stefánsdóttir greindi frá umræðum í starfshópi sem fjallar um kynningar lækna á starfsemi sinni með rafrænum hætti. Þarna er verið að bregðast við þróun netsamskipta og þeim margvíslegu freistingum og gildrum sem þar eru lagðar fyrir siðprúða lækna. Leiðarljósið í þeirri umræðu er að lækningar séu hvorki verslun né viðskipti og því hljóti að gilda sérstakar reglur um það hvernig þær eru fram settar í netheimum. Um þetta verður áfram fjallað á vettvangi læknasamtakanna eins og um skráningu símenntunar en fundurinn ályktaði ekki um þessi mál.
Óbreytt stjórn
Ályktanir fundarins eru tíundaðar í lok þessarar samantektar en lagabreytingar voru í algeru lágmarki á þessum fundi. Þó ber að geta þeirra tíðinda að Félag ungra lækna var tekið aftur inn í Læknafélag Íslands eftir skamma fjarvist en ungir læknar gengu úr heildarsamtökunum vegna óánægju með kjarasamningana sem voru gerðir vorið 2002. Af þeim sökum þurfti að breyta ákvæðum um stjórnarkjör í lögum LÍ og birtist 9. greinin hér með áorðnum breytingum.9. gr.
Skipan og kjör stjórnar
Stjórn félagsins skipa tíu menn, formaður, ritari, varaformaður, féhirðir og sex meðstjórnendur. Formenn Félags íslenskra heimilislækna, Sérfræðingafélags íslenskra lækna og Félags ungra lækna eru sjálfkjörnir meðstjórnendur. Þrír meðstjórnendur eru kosnir á aðalfundi úr hópi félagsmanna. Stjórnarmenn skulu vera frá a.m.k. tveimur aðildarfélögum.
Formaður, ritari, varaformaður og féhirðir skulu kosnir hver fyrir sig til tveggja ára í senn. Annað árið skal kjósa formann og féhirði, en hitt árið ritara og varaformann. Séu fleiri en tveir í framboði og falli atkvæði að jöfnu, skal kjósa aftur milli þeirra tveggja, sem flest atkvæði hlutu. Falli atkvæði aftur að jöfnu, eða hafi tveir verið í kjöri og atkvæði fallið að jöfnu, skal hlutkesti ráða. Þrír meðstjórnendur skulu kosnir til eins árs í senn. Verði atkvæði jöfn við kjör þeirra, skal hlutkesti ráða.
Ef atkvæði falla jöfn í atkvæðagreiðslu stjórnar skal atkvæði formanns ráða.
Kjósa skal tvo skoðunarmenn og einn til vara úr hópi félagsmanna til eins árs í senn.
Samkvæmt lögum félagsins áttu formaður, gjaldkeri og tveir meðstjórnendur að ganga úr stjórn. Þeir gáfu allir kost á sér til endurkjörs og er stjórnin því óbreytt en hún er þannig skipuð:
Sigurbjörn Sveinsson formaður
Jón Snædal varaformaður
Hulda Hjartardóttir ritari
Birna Jónsdóttir gjaldkeri
Ófeigur Þorgeirsson meðstjórnandi
Páll H. Möller meðstjórnandi
Sigurður E. Sigurðsson meðstjórnandi
Sigurður Björnsson meðstjórnandi
Þórir B. Kolbeinsson meðstjórnandi
Oddur Steinarsson meðstjórnandi.
Þrír þeir síðastnefndu eru formenn Sérfræðingafélags íslenskra lækna, Félags íslenskra heimilislækna og Félags ungra lækna.
Loks ber þess að geta að aðalfundurinn samþykkti að hækka félagsgjaldið um 10 af hundraði, eða úr 55.000 krónum á ári í 60.500 krónur.
Þarf nýja læknadeild?
Að vanda var boðið til málþings á laugardagsmorgninum. Þar voru tvö málefni til umræðu. Fyrst hélt Jesper Poulsen formaður Danska læknafélagsins afar fróðlegt erindi um öryggi sjúklinga í hinu hættulega heilbrigðiskerfi og verða því gerð betri skil í næsta blaði. Hitt umræðuefnið var Læknadeild Háskóla Íslands og samstarf hennar og lækna. Kveikjan að þeirri umræðu var stjórnarfundur LÍ að Hótel Rangá - Rangárfundurinn - þar sem þeirri hugmynd var varpað fram hvort tímabært væri að setja á laggirnar nýja læknadeild til þess að veita þeirri gömlu aðhald og skerpa undir kötlunum sem sumum finnst vera orðnir heldur kraftlitlir.Frummælendur voru Stefán B. Sigurðsson núverandi forseti læknadeildar, Reynir Tómas Geirsson fyrrverandi deildarforseti sem reyndar flutti einnig fyrirlestur Kristjáns Erlendssonar varaforseta deildarinnar sem var forfallaður, Ófeigur Þorgeirsson stjórnarmaður í LÍ og Oddur Steinarsson formaður Félags ungra lækna.
Hafi einhver átt von á því að menn rykju saman í illindum hefur sá hinn sami orðið fyrir vonbrigðum. Umræðan var hin fróðlegasta og afar málefnaleg. Fulltrúar deildarinnar greindu frá því sem helst hefur verið á döfinni í læknadeild að undanförnu og bar þar hæst nýja aðferð við inntöku nemenda og breytta námskrá sem tekur gildi á næstu þremur árum. Stefán deildarforseti greindi einnig frá umræðum sem verið hafa innan veggja Háskóla Íslands um skipulagsmál, meðal annars um að sameina allar heilbrigðisdeildir í einn heilbrigðisskóla sem yrði hluti af Háskólanum en með aukið sjálfsforræði. Allt er þó enn óráðið í þeim efnum.
Fundarmenn og frummælendur úr röðum óbreyttra lækna gagnrýndu einkum að deildin væri stíf og þunglamaleg og að langan tíma tæki að koma breytingum í gegn þótt þær væru orðnar mjög aðkallandi úti í samfélaginu. Var því beint til deildarinnar hvort ekki væri hægt að tryggja örari mannaskipti í kennarastöðum, til dæmis með því að gefa mönnum kost á að helga sig rannsóknum. Fulltrúar læknadeildar svöruðu því til að þetta væri vissulega til umræðu en stjórnendur ættu erfitt um vik að hreyfa menn til vegna ákvæða um fastráðningu og jafnvel æviráðningar kennara.
Ljóst var af þessum umræðum að fullur vilji er til þess innan læknadeildar að fylgjast með breytingunum sem verða úti í samfélaginu og laga námið að því. Hins vegar mátti merkja á þeim að oft hamlaði regluveldi Háskólans því að hægt væri að ráðast í brýnar umbætur. Enginn gaf sig fram á fundinum sem kominn er að því að stofna nýja læknadeild og raunar virtust fundarmenn almennt sammála um að enginn grundvöllur væri fyrir henni. Hins vegar sagði Jón Snædal að hugmyndin væri góð, það sýndi umræðan sem hún hefði hrundið af stað. Það væri hins vegar ekkert keppikefli að framkvæma hana. En læknadeild þarf aðhald og það stæði engum nær en læknum að veita henni það. Og að sjálfsögðu lauk þessum umræðum með heitstrengingum um að tala meira saman í framtíðinni.