Umræða fréttir
Bréf til Lyfjastofnunar frá formanni LÍ
Lyfjastofnun
b.t. Daníels Viðarssonar
Eiðistorgi 13-15
172 Seltjarnarnes
Kópavogi 20. 08. 2002
Efni: Dreifibréf nr. 7/2002/LS
Ofangreint dreifibréf var sent til lækna og tannlækna sem fengu gíróseðil til greiðslu lyfjeftirlitsgjalds 2002. Í dreifibréfinu er óskað eftir skriflegum athugasemdum, ef einhverjar eru.
Undirritaður fékk sendan gíróseðil til greiðslu lyfjaeftirlitsgjalds 2002 og vill af því tilefni mótmæla gjaldtökunni sem ólögmætri og gera eftirfarandi athugasemdir.
Tilurð gjaldsins í núverandi mynd er að finna í 3. gr. laga nr. 108/2000 sem er breyting á 3. gr. Lyfjalaga nr. 93/1994, en þar er m.a. kveðið á um að Lyfjastofnun leggi árlegt eftirlitsgjald á eftirlitsskylda aðila er stofnunin hefur reglubundið eftirlit með. Samkvæmt greininni eru eftirtaldir aðilar eftirlitsskyldir:
1. lyfsöluleyfishafar,
2. lyfjasölur lækna,
3. lyfjasölur sveitarfélaga,
4. lyfjagerðir,
5. lyfjaheildsalar,
6. lyfjaumboðsfyrirtæki,
7. dýralæknar,
8. heilbrigðisstofnanir, sjúkrahús og heilsugæslustöðvar,
9. læknastöðvar.
Í sömu grein segir einnig:
Eftirlitsgjald skal ákvarðað á eftirfarandi hátt:
...
...
3. Vegna starfsemi dýralækna (undirstrikun SS), heilbrigðisstofnana, sjúkrahúsa, heilsugæslustöðva og læknastöðva (undirstrikun SS) 0,3% af heildarfjárhæð lyfjainnkaupa (heildsöluverð án virðisaukaskatts) árið á undan álagningarári. Fjárhæð eftirlitsgjaldsins skal þó aldrei vera lægri en 7.500 kr. á ári.
Í ofangreindu ákvæði er að finna tæmandi talningu á því hverjir eru eftirlitsskyldir. Var ákvæðinu breytt í þessa mynd með lögum nr. 108/2000 en í frumvarpi með þeim lögum segir:
Eðlilegt verður að telja að lyfjaiðnaðurinn greiði gjald vegna eftirlitsskyldrar starfsemi sinnar, en eftirlit með lyfjadreifingu er ein mikilvægasta forsenda þess að mega starfa. Þeir þættir er lúta að öryggi og gæðum í lyfjadreifingu eru þar mikilvægastir. Í núgildandi lögum kemur fram að leggja skuli árlegt eftirlitsgjald á þau fyrirtæki og stofnanir (undirstrikun SS) sem Lyfjaeftirlit ríkisins hefur eftirlit með. Hér er lagt til að eftirlitsskyldir aðilar verði taldir upp í lögunum.
Í frumvarpinu er því skýrt að verið er að breyta eftirlitsskyldum aðilum úr því að vera fyrirtæki og stofnanir í þá aðila sem upp eru taldir í níu töluliðum. Í þeirri upptalningu er ekki að finna einstaka lækna sem kaupa lyf í eigin nafni. Ef ætlun löggjafans hefði verið sú að láta ákvæðið einnig ná til lækna hefði verið hægur vandi að taka það fram eins og gert er gagnvart dýralæknum. En eins og kunngt er starfa dýralæknar bæði á dýralæknastöðvum og á vettvangi í sjúkravitjunum.
Í tilvitnuðu dreifibréfi er að finna vangaveltur stofnunarinnar um að læknar og tannlæknar sem uppfylli ekki skilyrði Lyfjalaga um kaup lyfja í lyfjaheildsölu greiði ekki eftirlitsgjald. Er það sjálfgefið. Í lögunum er hins vegar gert ráð fyrir að læknar og tannlæknar geti keypt lyf í heildsölu sbr. eftirfarandi tilvitnun úr 30. gr. laganna:
Lyfjaheildsölum er heimilt að selja lyf lyfsöluleyfishöfum, stofnunum sem hafa lyfjafræðing í þjónustu sinni og reknar eru samkvæmt lögum um heilbrigðisþjónustu eða öðrum sérlögum, læknum og tannlæknum til notkunar á eigin stofum eða í sjúkravitjunum (undirstrikun SS) og þeim tilraunastofum sem vinna að rannsóknum lyfja. Kostnaður lækna og tannlækna vegna slíkra lyfjakaupa fellur undir reksturskostnað.
Tilvitnuð heimild í 30. gr. kom inn í lög með gildistöku Lyfjalaga nr. 93/1994. Segir í frumvarpi sem varð að þeim lögum eftirfarandi:
Lyfjaheildsölum verður heimilt að selja lyf til fleiri aðila en verið hefur. Með heimild til að selja lyf til heilbrigðisstofnana, sem reknar eru samkvæmt lögum um heilbrigðisþjónustu eða öðrum sérlögum, er ýmsum stofnunum, svo sem hjúkrunarheimilum og dvalarheimilum gert mögulegt, sbr. 35. gr., að kaupa lyf í heildsölu. Skýr ákvæði og heimildir hefur skort til að sinna þessu sjálfsagða hagræði sem skyldi en þetta getur að öllum líkindum lækkað verulega hlut ríkisins í lyfjakostnaði þessara stofnana. Einnig fá læknar, tannlæknar og dýralæknar heimild til að kaupa lyf í heildsölu til notkunar á eigin stofum eða í sjúkravitjunum en slíka heimild hefur skort í lög (undirstrikun SS).
Af tilvitnun þessari og orðalagi 30. gr. má sjá að ekki eru gerðar neinar takmarkanir á heimild lækna til kaupa lyfja í heildsölu til notkunar á eigin stofum eða í sjúkravitjunum.
Á það er bent að í skattarétti er meginreglan sú að skattalög skuli túlka þröngt þegar vafi leikur á um skattlagningarheimildir. Í því tilfelli sem hér er til skoðunar nægir einföld orðskýring til að útiloka að heimilt sé að leggja gjaldið á einstaka lækna sem kaupa lyf í heildsölu í eigin nafni. Í frumvarpi með lögum nr. 108/2000 kemur fram skýr vilji löggjafans til að taka af öll tvímæli um hverjir skuli vera eftirlitsskyldir aðilar samkvæmt lögunum. Einstakir læknar eru þar ekki taldir upp.
Í ljósi alls ofangreinds gerir undirritaður þá kröfu að stofnunin láti af hinni ólögmætu innheimtu og endurgreiði þau gjöld sem þannig hafa verið innheimt.
Virðingarfyllst,
fyrir mína hönd persónulega og Læknafélags Íslands
Sigurbjörn Sveinsson, læknir
formaður
b.t. Daníels Viðarssonar
Eiðistorgi 13-15
172 Seltjarnarnes
Kópavogi 20. 08. 2002
Efni: Dreifibréf nr. 7/2002/LS
Ofangreint dreifibréf var sent til lækna og tannlækna sem fengu gíróseðil til greiðslu lyfjeftirlitsgjalds 2002. Í dreifibréfinu er óskað eftir skriflegum athugasemdum, ef einhverjar eru.
Undirritaður fékk sendan gíróseðil til greiðslu lyfjaeftirlitsgjalds 2002 og vill af því tilefni mótmæla gjaldtökunni sem ólögmætri og gera eftirfarandi athugasemdir.
Tilurð gjaldsins í núverandi mynd er að finna í 3. gr. laga nr. 108/2000 sem er breyting á 3. gr. Lyfjalaga nr. 93/1994, en þar er m.a. kveðið á um að Lyfjastofnun leggi árlegt eftirlitsgjald á eftirlitsskylda aðila er stofnunin hefur reglubundið eftirlit með. Samkvæmt greininni eru eftirtaldir aðilar eftirlitsskyldir:
1. lyfsöluleyfishafar,
2. lyfjasölur lækna,
3. lyfjasölur sveitarfélaga,
4. lyfjagerðir,
5. lyfjaheildsalar,
6. lyfjaumboðsfyrirtæki,
7. dýralæknar,
8. heilbrigðisstofnanir, sjúkrahús og heilsugæslustöðvar,
9. læknastöðvar.
Í sömu grein segir einnig:
Eftirlitsgjald skal ákvarðað á eftirfarandi hátt:
...
...
3. Vegna starfsemi dýralækna (undirstrikun SS), heilbrigðisstofnana, sjúkrahúsa, heilsugæslustöðva og læknastöðva (undirstrikun SS) 0,3% af heildarfjárhæð lyfjainnkaupa (heildsöluverð án virðisaukaskatts) árið á undan álagningarári. Fjárhæð eftirlitsgjaldsins skal þó aldrei vera lægri en 7.500 kr. á ári.
Í ofangreindu ákvæði er að finna tæmandi talningu á því hverjir eru eftirlitsskyldir. Var ákvæðinu breytt í þessa mynd með lögum nr. 108/2000 en í frumvarpi með þeim lögum segir:
Eðlilegt verður að telja að lyfjaiðnaðurinn greiði gjald vegna eftirlitsskyldrar starfsemi sinnar, en eftirlit með lyfjadreifingu er ein mikilvægasta forsenda þess að mega starfa. Þeir þættir er lúta að öryggi og gæðum í lyfjadreifingu eru þar mikilvægastir. Í núgildandi lögum kemur fram að leggja skuli árlegt eftirlitsgjald á þau fyrirtæki og stofnanir (undirstrikun SS) sem Lyfjaeftirlit ríkisins hefur eftirlit með. Hér er lagt til að eftirlitsskyldir aðilar verði taldir upp í lögunum.
Í frumvarpinu er því skýrt að verið er að breyta eftirlitsskyldum aðilum úr því að vera fyrirtæki og stofnanir í þá aðila sem upp eru taldir í níu töluliðum. Í þeirri upptalningu er ekki að finna einstaka lækna sem kaupa lyf í eigin nafni. Ef ætlun löggjafans hefði verið sú að láta ákvæðið einnig ná til lækna hefði verið hægur vandi að taka það fram eins og gert er gagnvart dýralæknum. En eins og kunngt er starfa dýralæknar bæði á dýralæknastöðvum og á vettvangi í sjúkravitjunum.
Í tilvitnuðu dreifibréfi er að finna vangaveltur stofnunarinnar um að læknar og tannlæknar sem uppfylli ekki skilyrði Lyfjalaga um kaup lyfja í lyfjaheildsölu greiði ekki eftirlitsgjald. Er það sjálfgefið. Í lögunum er hins vegar gert ráð fyrir að læknar og tannlæknar geti keypt lyf í heildsölu sbr. eftirfarandi tilvitnun úr 30. gr. laganna:
Lyfjaheildsölum er heimilt að selja lyf lyfsöluleyfishöfum, stofnunum sem hafa lyfjafræðing í þjónustu sinni og reknar eru samkvæmt lögum um heilbrigðisþjónustu eða öðrum sérlögum, læknum og tannlæknum til notkunar á eigin stofum eða í sjúkravitjunum (undirstrikun SS) og þeim tilraunastofum sem vinna að rannsóknum lyfja. Kostnaður lækna og tannlækna vegna slíkra lyfjakaupa fellur undir reksturskostnað.
Tilvitnuð heimild í 30. gr. kom inn í lög með gildistöku Lyfjalaga nr. 93/1994. Segir í frumvarpi sem varð að þeim lögum eftirfarandi:
Lyfjaheildsölum verður heimilt að selja lyf til fleiri aðila en verið hefur. Með heimild til að selja lyf til heilbrigðisstofnana, sem reknar eru samkvæmt lögum um heilbrigðisþjónustu eða öðrum sérlögum, er ýmsum stofnunum, svo sem hjúkrunarheimilum og dvalarheimilum gert mögulegt, sbr. 35. gr., að kaupa lyf í heildsölu. Skýr ákvæði og heimildir hefur skort til að sinna þessu sjálfsagða hagræði sem skyldi en þetta getur að öllum líkindum lækkað verulega hlut ríkisins í lyfjakostnaði þessara stofnana. Einnig fá læknar, tannlæknar og dýralæknar heimild til að kaupa lyf í heildsölu til notkunar á eigin stofum eða í sjúkravitjunum en slíka heimild hefur skort í lög (undirstrikun SS).
Af tilvitnun þessari og orðalagi 30. gr. má sjá að ekki eru gerðar neinar takmarkanir á heimild lækna til kaupa lyfja í heildsölu til notkunar á eigin stofum eða í sjúkravitjunum.
Á það er bent að í skattarétti er meginreglan sú að skattalög skuli túlka þröngt þegar vafi leikur á um skattlagningarheimildir. Í því tilfelli sem hér er til skoðunar nægir einföld orðskýring til að útiloka að heimilt sé að leggja gjaldið á einstaka lækna sem kaupa lyf í heildsölu í eigin nafni. Í frumvarpi með lögum nr. 108/2000 kemur fram skýr vilji löggjafans til að taka af öll tvímæli um hverjir skuli vera eftirlitsskyldir aðilar samkvæmt lögunum. Einstakir læknar eru þar ekki taldir upp.
Í ljósi alls ofangreinds gerir undirritaður þá kröfu að stofnunin láti af hinni ólögmætu innheimtu og endurgreiði þau gjöld sem þannig hafa verið innheimt.
Virðingarfyllst,
fyrir mína hönd persónulega og Læknafélags Íslands
Sigurbjörn Sveinsson, læknir
formaður