Umræða fréttir
EFMA og WHO
NetEuropean Forum of Medical Associations and WHO, samdrykkja evrópskra læknafélaga og Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar, hefur átt sér stað árlega frá 1984. Samstarfið hófst að frumkvæði WHO í Kaupmannahöfn, sem taldi að erfitt yrði að koma fram markmiðum ríkisstjórna í heilbrigðismálum í Evrópu án náins samstarfs við samtök lækna. Aðalfundur Læknafélags Íslands (LÍ) 1991 heimilaði stjórn félagsins að taka þátt í samtökum þessum. Um er að ræða óformlegan félagsskap án laga eða skriflegs sáttmála að einhverju leyti. Einstök læknafélög hafa tekið að sér að fóstra fyrirbærið. Undanfarin mörg ár hefur breska læknafélagið, BMA, séð um lækni í hlutastarfi til að veita EFMA forstöðu og fyrir skrifstofuaðstöðu. Svisslendingar hafa nú tekið það að sér. Ekki er greitt sérstakt árgjald, en þátttökugjald í fundum er hátt, um 130 þúsund íslenskra króna fyrir einn til tvo fulltrúa en 65 þúsund fyrir áheyrnarfulltrúa. Þessi háu gjöld eru síðan sögð notuð til að greiða niður þátttöku fulltrúa frá fátækari ríkjum Evrópu og fyrrum lýðveldum Sovétríkjanna. WHO, það er stofnun viðkomandi ríkja, virðist að litlu leyti aflögufær til þessa umræðuvettvangs sem hún kom á laggirnar í upphafi.
LÍ hefur ekki tekið reglulega þátt í þessum fundum þrátt fyrir áðurnefnda aðalfundarsamþykkt. Hefur mestu ráðið óhóflegur kostnaður miðað við annað alþjóðlegt samstarf og efasemdir um að kostnaðurinn skilaði því gagni fyrir okkur og aðra sem ætlast mætti til. Þó hefur LÍ í eitt eða tvö skipti styrkt lækni til þátttöku þegar sérstakar umræður hafa verið um átak gegn reykingum.
Undirritaður fór á vegum LÍ á árlegan fund EFMA í Vínarborg í liðnum aprílmánuði. Fyrst og fremst var um kurteisisheimsókn að ræða þar sem ég hafði ítrekað verið spurður um fjarveru LÍ bæði af fulltrúum norrænna samstarfsfélaga og formælendum EFMA. Viðfangsefni fundarins voru svo dæmi séu tekin reykingavarnir, misnotkun sýklalyfja, útbreiðsla smitsjúkdóma í Austur-Evrópu, áhrif staðreyndasöfnunar EBM á þróun klínískrar læknisfræði og ábyrgð sjúklinga á heilsu sinni. Hvað varðar reykingavarnir verður að segjast eins og er að baráttan, einkum í Austur-Evrópu, beinist að því að vinna viðhorfum í samfélaginu brautargengi sem fyrir löngu hafa hlotið hljómgrunn hér á landi og haft áhrif á lög og reglur. Hins vegar var athyglisverð umræðan um réttindi og skyldur sjúklinga, meðal annars erindi Leu Wapner frá ísraelska læknafélaginu. Kom þar berlega fram að tímabært er að færa sjónarhornið frá einhliða vangaveltum um skyldur lækna gagnvart sjúklingum sínum yfir til skyldna sjúklinga gagnvart sjálfum sér og yfir til réttinda lækna, þegar kröfur sjúklinga og samfélagsins eru annars vegar. Ég spái því að viðfangsefni þetta verði meira áberandi á alþjóðavettvangi lækna þegar fram í sækir.
Ég tel að LÍ eigi ekki að taka reglulega þátt í EFMA í framtíðinni frekar en verið hefur. Nota ber hina takmörkuðu fjármuni sem við höfum til erlendra samskipta til að styrkja það samstarf sem við höfum ræktað. Er það fullnægjandi í augnablikinu að mínu mati.
LÍ hefur ekki tekið reglulega þátt í þessum fundum þrátt fyrir áðurnefnda aðalfundarsamþykkt. Hefur mestu ráðið óhóflegur kostnaður miðað við annað alþjóðlegt samstarf og efasemdir um að kostnaðurinn skilaði því gagni fyrir okkur og aðra sem ætlast mætti til. Þó hefur LÍ í eitt eða tvö skipti styrkt lækni til þátttöku þegar sérstakar umræður hafa verið um átak gegn reykingum.
Undirritaður fór á vegum LÍ á árlegan fund EFMA í Vínarborg í liðnum aprílmánuði. Fyrst og fremst var um kurteisisheimsókn að ræða þar sem ég hafði ítrekað verið spurður um fjarveru LÍ bæði af fulltrúum norrænna samstarfsfélaga og formælendum EFMA. Viðfangsefni fundarins voru svo dæmi séu tekin reykingavarnir, misnotkun sýklalyfja, útbreiðsla smitsjúkdóma í Austur-Evrópu, áhrif staðreyndasöfnunar EBM á þróun klínískrar læknisfræði og ábyrgð sjúklinga á heilsu sinni. Hvað varðar reykingavarnir verður að segjast eins og er að baráttan, einkum í Austur-Evrópu, beinist að því að vinna viðhorfum í samfélaginu brautargengi sem fyrir löngu hafa hlotið hljómgrunn hér á landi og haft áhrif á lög og reglur. Hins vegar var athyglisverð umræðan um réttindi og skyldur sjúklinga, meðal annars erindi Leu Wapner frá ísraelska læknafélaginu. Kom þar berlega fram að tímabært er að færa sjónarhornið frá einhliða vangaveltum um skyldur lækna gagnvart sjúklingum sínum yfir til skyldna sjúklinga gagnvart sjálfum sér og yfir til réttinda lækna, þegar kröfur sjúklinga og samfélagsins eru annars vegar. Ég spái því að viðfangsefni þetta verði meira áberandi á alþjóðavettvangi lækna þegar fram í sækir.
Ég tel að LÍ eigi ekki að taka reglulega þátt í EFMA í framtíðinni frekar en verið hefur. Nota ber hina takmörkuðu fjármuni sem við höfum til erlendra samskipta til að styrkja það samstarf sem við höfum ræktað. Er það fullnægjandi í augnablikinu að mínu mati.