02. tbl. 100. árg. 2014

Umræða og fréttir

Úr fórum Læknablaðsins 1915-2014. Desemberblaðið 1934, 20. árgangur

Hér sést kápan á Læknablaðinu 1934, vindlaauglýsingin úr fyrsta árgangi er horfin en í staðinn er komið efnisyfirlit tölublaðsins. Blaðið kemur 6 sinnum út þetta ár og er það vel af sér vikið í því ölduróti sem gekk yfir Norðurálfuna þá. Nótt hinna löngu hnífa skall á í Þýskalandi 30. júní, og í ágústbyrjun tók Hitler öll völd, varð der Führer.


Í langri upphafsgrein er rakin tilurð og saga blaðsins: … á fundi (Læknafélags Reykjavíkur) 20. janúar 1915 var skýrt frá því, að komið hefði svar frá 25 læknum. Voru þeir allir hlyntir fyrirtækinu og lofuðu að kaupa blaðið. Var þá samþykt að gefa út blaðið og kosin ritnefnd. Skyldu koma 12 blöð á ári og verðið vera 10 krónur. … aldrei hefir komið fram nein rödd um leggja blaðið niður, svo að öllum virðist ljós þýðing þess og gagn fyrir ísl. læknastétt og framtíð þess ætti að vera borgið úr þessu.

Með þessari grein er ágrip á ensku og allt blaðið hefur heimsborgaralegan svip. Fjórar stórar greinar eru birtar á þýsku, og ágrip margra greinanna eru á þýsku, og nokkur á ensku. Þriðja þýska ríkið er búið að fóta sig á mörgum sviðum bæði heima og heiman, og menn reyna að láta rödd sína heyrast þar.

Ljósmyndin hér á síðunni er úr grein Steingríms Matthíassonar: Risi. Þar segir:

Á Akureyrar-sjúkrahúsi hefi eg nú undanfarna mánuði haft til meðferðar risavaxinn mann, sem mér finst trúlegt, að muni vera hæstur og stærstur allra núlifandi Íslendinga. Eg finn því ástæðu til að lýsa honum nokkuð hér í Læknablaðinu og sjá svo til, hvort nokkur landa vorra bjóði betur. Jóhann heitir hann, risinn, og er Pétursson, frá Ingvörum í Svarfaðardal, 21 árs, ógiftur sjómaður.

Steingrímur birtir síðan töflu yfir 34 atriði sem mæld hafa verið á þeim báðum (25. maí 1934) til frekari samanburðar: Líkamshæð 218,5 / 171,5 cm, líkamsþyngd 139 / 74 kg, ummál höfuðs 69 / 55 cm, ummál brjóstsins 126 / 91 cm, axlarbreidd 40 / 30 cm, lengd eyrans 7 / 5,5 cm. Og hann fer mörgum orðum um risann sem bera merki síns tíma og hugsunarháttar:

Um gáfur Jóhanns er það að segja, að hann hefir komið oss svo fyrir í daglegri umgengni og viðtali, sem hann sé vel í meðallagi að greind og gáfnafari. Við fermingu reyndist hann framar jafnöldrum sínum öllum í kristnum fræðum og skólafögum. Honum hefir farið vel úr hendi venjuleg störf, verið gæfur í lund, glaður í sínum hóp, vinsæll af félögum, og verið engu síðri en hver annar í því, að lítast vel á laglegar stúlkur. Þó halda mætti, að svo stór skrokkur sem Jóhanns, þyrfti meiri næringu en venja er til, ber aldrei á því, að Jóhann [sé] verulega neyzlu-frekari en fólk flest. Hans diuresis og excreta alvi eru heldur ekki meiri en annara menskra manna.

Útvarp Reykjavík var byrjað að senda út dagskrá þegar þarna er komið sögu og laugardaginn 1. desember var Útvarpstríóið með tónleika frá kl 21.50-24.00, og lék þá Danzlög. Þetta var í fyrsta sinn sem lesnar voru jólakveðjur í útvarpinu..

Á baksíðu Alþýðublaðsins segir 1. des. 1934: Halldór Kiljan Laxness dvelur nú í Rómaborg. Samkvæmt bréfi sem hann skrifaði Eggert Briem frá Tyrol, hefir hann í hyggju að fara frá Róm um Konstantínopel til Rússlands. Halldór Kiljan hefir nýlega selt Bonnier í Stokkhólmi útgáfurétt á bók sinni „Salka Valka“ í Svíþjóð og verður hún þýdd úr dönsku og kemur út innan skamms.

 
„Ég lét taka mynd af okkur báðum
saman, og sýnir myndin glögt,
hve Jóhann er mikill að vallarsýn, í
samanburði við meðalmann eins og mig.“
Segir Steingrímur Matthíasson Jochums-
sonar um sjúkling sinn 1934.


Þetta vefsvæði byggir á Eplica