Umræða og fréttir

Kynni okkar Hrafnkels hófust skömmu fyrir 1970 og þannig að ég þurfti að hafa tal af vini mínum, Hrafnkeli Stefánssyni, síðar lyfsala, er í hjáverkum vann við að koma upp lyfjabúri á Vífilsstöðum. Símavörðurinn þekkti að vonum ekki annan Hrafnkel en Hrafnkel Helgason yfirlækni og hann kom í símann. Ég vissi þá lítil deili á Hrafnkeli önnur en þau að hann væri bróðir Sigurðar, skólabróður míns og samstúdents. Síðar áttum við Hrafnkell eftir að hafa ýmislegt saman að sælda.

Hrafnkell Helgason á heimili sínu í Garðabæ árið 2005.
Ljósm: Védís Skarphéðinsdóttir.

Hrafnkell gerðist prófdómari í munnlegum prófum í lyfjafræði og eiturefnafræði og skilaði því með miklum ágætum, enda var honum fremur mörgum öðrum gefið að greina á milli meginatriða og minni atriða. Eftir að próf urðu skrifleg naut ég þess um tíma að hann færi yfir prófúrlausnir með mér, meðan það verklag var enn viðhaft. Er mér þökk í huga fyrir hjálpsemi hans í þessu efni.

Við ræddum fyrr á árum oft um, hve vegur læknadeildar væri í raun lítill innan Háskóla Íslands og hve stjórnsýsla væri þar ófullveðja og ómarkviss. Við lögðum því til við læknadeild, ásamt kollega okkar, að Háskóla Íslands yrði skipt upp í sjálfstæða skóla, Heilbrigðisháskóla og fleiri skóla, sem þó mættu vera undir einum hatti ef betra þætti. Þetta náði ekki fram að ganga. Nokkurt spor hefur þó verið stigið í þessa átt með sviðaskiptingu Háskóla Íslands. Verður þessi skipun vonandi til bóta.

Hrafnkell hafði vakandi áhuga á landi Vífilsstaða og verndun þess. Fór ég af þeim sökum með honum og öðrum margar gönguferðir um landið og á landamerki jarðarinnar. Við höfðum veitt því athygli að hvorki er Vífilsstaðasels getið í Jarðabók Árna Magnússonar og Páls Vídalín, né í grundvallarriti um sel á Íslandi eftir þýskan mann (Egon Hitzler) frá árinu 1979. Enda þótt selið væri merkt á fáein kort, virtist lega þess óviss og fáir eða nær engir virtust þekkja það. Hrafnkell „fann“ svo selið skömmu eftir 1980. Í framhaldi af því röktum við svo selgötuna í átt að Vífilsstaðavatni vestanvert í Grunnavatnsskarði. Þessi ganga, í fögru veðri að sumarlagi og með fjölskyldu Hrafnkels, er mér enn í dag lifandi í minningunni og er vissulega nátengd persónu hans.

Hrafnkell hafði ungur að árum verið hestasveinn föður síns, héraðslæknis í víðlendu læknishéraði, og hafði fengið nóg af hestum, já, meira en nóg af hestum! Í samtölum við hestamenn lét hann þess ósjaldan getið að hross væru best komin söltuð í tunnu og þannig ætluð til átu. Hrelldi hann með þessu óneitanlega margan saklausan hestamann. Engu að síður lét hann Magnús Kristjánsson ráðsmann hressa upp á gömlu hestagirðinguna á Vífilsstöðum, svo ég gæti haft þar mína hesta í vorbeit og haustbeit. Hélst svo um mörg ár eða þar til ég líkt og fleiri varð undir við útrás golfvíkinga. Fékk ég þá enn beit annars staðar á Vífilsstöðum og hélst svo fram yfir aldamót, að mig þraut kraft og þrek til þess að stunda sjálfstæða hestamennsku. Fyrir þetta verð ég Hrafnkeli ævinlega þakklátur.

Síðast talaði ég við Hrafnkel í síma stuttu fyrir andlátið. Hann hafði þá verið mikið veikur, en leið betur í svip. Hann dró ekki dul á að stutt væri eftir að endalokum og ég vissi að það væri satt. Ég hafði skömmu áður heimsótt Vífilsstaðaspítala í tilefni 100 ára afmælisins. Mér hafði þá runnið til rifja að sjá þetta ágæta hús autt og tómt og þá hrörnun sem þegar er sýnileg í húsakosti á staðnum. Ég heyrði það á Hrafnkeli að hann hefði ekki treyst sér til að heimsækja Vífilsstaði – ekki vegna veikinda, heldur vegna tómsins og hirðuleysisins á staðnum.

Ég kveð góðan dreng og góðan lækni  með trega í huga og færi góðri eiginkonu hans, börnum og skyldfólki innilegar samúðarkveðjur.